Trong thời đại ngày nay, khi chỉ một chiếc điện thoại nhỏ cũng có thể mở ra cả thế giới tri thức, công nghệ không còn là câu chuyện xa xôi của ai khác - mà chính là hành trang của từng học sinh. Và hôm nay, chúng ta cùng nhau tìm hiểu, cùng nhau truyền cảm hứng để hưởng ứng hai phong trào lớn của đất nước: “Cả nước thi đua đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số” và phong trào “Bình dân học vụ số” - những phong trào vô cùng ý nghĩa, gắn chặt với tương lai của mỗi bạn học sinh trường PTDTNT THPT tỉnh Điện Biên.
Các em thân mến, có lẽ mỗi ngày các em đều tiếp xúc với công nghệ: học bài, tra cứu tài liệu, làm bài tập, giao tiếp, giải trí... Nhưng có bao giờ các em nghĩ rằng chính những thao tác quen thuộc ấy có thể nuôi dưỡng khả năng sáng tạo, mở ra cơ hội học tập, thậm chí là thay đổi cả cuộc đời?
Tôi muốn kể cho các em nghe một câu chuyện rất gần gũi. Ở một bản vùng cao, có một bạn học sinh mỗi tối học qua chiếc điện thoại thông minh cũ. Bạn ấy không có điều kiện học thêm, nhưng biết sử dụng Internet để tự học, biết làm video chia sẻ cách trồng rau, chăn nuôi và nhờ vậy giúp gia đình bán được nông sản online. Một ý tưởng nhỏ - nhưng là một sáng tạo lớn đối với gia đình bạn. Và điều tuyệt vời nhất là: Bạn ấy chẳng ở đâu xa - mà có thể chính là một bạn ở ngôi trường này, hoặc chính là một trong các em đang đứng đây.
Đó chính là sức mạnh của chuyển đổi số - sức mạnh của tri thức khi được lan tỏa qua công nghệ.
Phong trào “Cả nước thi đua đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số” kêu gọi mỗi người Việt Nam biết áp dụng công nghệ để làm việc tốt hơn, học nhanh hơn, giải quyết vấn đề hiệu quả hơn. Không cần điều gì lớn lao - chỉ một cách học mới, một ý tưởng mới, một sản phẩm số nhỏ xinh cũng có thể là “đổi mới sáng tạo”.
Cùng với đó, phong trào “Bình dân học vụ số” hướng đến mục tiêu không để ai bị bỏ lại phía sau. Nghĩa là mọi học sinh, dù ở thành phố hay miền núi, dù điều kiện tốt hay còn khó khăn, đều có quyền tiếp cận kỹ năng số, đều có cơ hội học tập và phát triển trong môi trường số. Đây là phong trào vô cùng nhân văn - bởi nó giống như “xoá mù chữ” nhưng ở thời đại mới là: “xoá mù công nghệ”.
Với một ngôi trường đặc thù như trường PTDTNT THPT tỉnh Điện Biên - nơi các em đến từ nhiều bản làng thuộc các xã, phường khác nhau, nhiều điều kiện cũng khác nhau thì chuyển đổi số càng trở nên quan trọng hơn. Công nghệ giúp rút ngắn khoảng cách, mở rộng tri thức và tạo cơ hội công bằng cho mọi học sinh. Các em hoàn toàn có thể trở thành người dẫn đầu nếu biết sử dụng công nghệ thông minh và an toàn.
Vậy, để hòa mình vào phong trào chung của đất nước, mỗi học sinh cần có những kỹ năng số gì?
Các em cần nắm 5 kỹ năng số cốt lõi sau:
Thứ nhất, đó là kỹ năng tìm kiếm và chọn lọc thông tin. Không phải thông tin nào trên mạng cũng đúng, cũng sạch. Một học sinh thông minh phải biết phân biệt nguồn tin, chỉ tin vào tài liệu khoa học, nguồn chính thống.
Thứ hai, kỹ năng sử dụng nền tảng học tập số: email, lớp học trực tuyến, thư viện số, các phần mềm học tập. Đây là “hộp đồ nghề” của học sinh thời đại mới.
Thứ ba, kỹ năng bảo mật thông tin cá nhân. Mật khẩu mạnh, xác thực hai lớp, không chia sẻ mã OTP, không nhấp vào đường link lạ - đây không chỉ là quy tắc mà là “lá chắn” bảo vệ chính các em.
Thứ tư, kỹ năng tạo sản phẩm số. Một bài trình chiếu đẹp, một video truyền thông, một poster - đều là minh chứng cho tư duy sáng tạo, là “ngôn ngữ” mới của học sinh hiện đại.
Thứ năm, và vô cùng quan trọng: ứng xử văn minh trên mạng xã hội. Tôn trọng - lọc thông tin - không phát tán tin giả -không bình luận ác ý - nghĩ trước khi chia sẻ… Đó là đạo đức số của mỗi công dân trẻ.
Và 10 quy tắc an toàn thông tin sau:
- Sử dụng mật khẩu mạnh và bật xác thực hai lớp.
- Không chia sẻ mật khẩu, mã OTP cho người khác.
- Cảnh giác với đường link và tệp đính kèm lạ.
- Không đăng nhập tài khoản quan trọng trên Wi-Fi công cộng.
- Sao lưu dữ liệu quan trọng định kỳ.
- Cập nhật hệ điều hành và phần mềm thường xuyên.
- Sử dụng phần mềm diệt virus khi cần.
- Kiểm tra nguồn tin trước khi chia sẻ.
- Không đăng ảnh/video của người khác khi chưa được phép.
- Báo ngay cho Giáo viên/ Ban Giám hiệu khi gặp lừa đảo hoặc bị tấn công.
Những quy tắc tưởng nhỏ nhưng sẽ giữ an toàn cho các em trong thế giới số nhiều cạm bẫy.
Các em thân mến, nhà trường không chỉ dạy chữ - mà còn đồng hành cùng các em trong hành trình làm công dân số. nhà trường sẽ tổ chức buổi tập huấn kỹ năng số theo khối, triển khai góc học liệu số tại thư viện, ứng dụng vào trong các môn học nói chung. Riêng đối với môn Tin học rà soát chương trình Tin học 10,11,12 để xác định các chủ đề có thể tích hợp nội dung chuyển đổi số, giáo dục kỹ năng số. Thực hiện lồng ghép vào các bài: Hệ quản trị CSDL, An toàn bảo mật thông tin, Công dân số, Kỹ năng học tập số…Thiết kế hoạt động học tập gắn với thực tiễn, khuyến khích học sinh ứng dụng CNTT trong học tập và đời sống.
Phát động cuộc thi “Ý tưởng sáng tạo số” dành cho toàn bộ học sinh. Đây là cơ hội để các em thể hiện trí tuệ, sự sáng tạo và khát vọng phát triển của tuổi trẻ Điện Biên.
Và ngay lúc này, mỗi bạn hãy tự đưa ra cho mình một cam kết đơn giản:
Tôi sẽ sử dụng Internet thông minh, an toàn và sáng tạo. Chỉ một câu cam kết, nhưng là bước đầu tiên để các em trở thành công dân số có trách nhiệm.
Tôi xin được kết thúc bài tuyên truyền bằng một thông điệp:
“Công nghệ là công cụ - nhưng chính con người mới tạo nên tương lai.”
Hãy để mỗi ngày trôi qua ở ngôi trường thân yêu này là một ngày các em khám phá một kỹ năng mới, thực hiện một hành động văn minh trên mạng và nhen lên một ý tưởng sáng tạo.
Chúng ta hãy cùng nhau xây dựng một thế hệ học sinh trường PTDTNT THPT tỉnh Điện Biên tự tin - bản lĩnh - sáng tạo - hội nhập số.